Wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych (WWC) to choroba wątroby, występująca jedynie u ciężarnych kobiet. Objawiające się nieznośnym świądem ciała schorzenie jest nie tylko uciążliwe dla przyszłej mamy, ale też groźne dla dziecka. Dlatego chore ciężarne wymagają stałej hospitalizacji – bo cholestaza może zakończyć się przedwczesnym porodem.
Przyczyny
Cholestaza ciężarnych spowodowana jest zastojem żółci w wątrobie. U większości chorych rozpoznaje się dysfunkcję przewodów żółciowych, co może mieć podłoże genetyczne, ale też być skutkiem diety. Bezpośrednią przyczyną choroby może też być nadwrażliwość ciężarnej na hormony płciowe takie jak estrogeny i progesteron, szczególnie aktywne w czasie ciąży. Największe ich stężenie występuje w III trymestrze dlatego cholestaza najczęściej występuje około 30go tygodnia ciąży. Cholestaza ciążowa dotyka ok. 4% polskich kobiet.
Objawy i rozpoznanie
Pierwszym objawem który może wskazywać na WWC jest silny świąd skóry. Często występują też zmiany skórne powstałe w wyniku drapania swędzących miejsc, nudności, wymioty, utrata łaknienia. W badaniach potwierdzenie rozpoznania dają wysokie stężenie kwasów żółciowych w surowicy krwi, podwyższona aktywność transaminaz (ASPAT i ALAT) oraz bilirubina i fosfataza alkaliczna jak również powiększona wątroba. U 20% chorych w okresie od 1 do 4 tygodni od ustania świądu może wystąpić również żółtaczka.
Nasilenie objawów zmniejsza się, im bliżej do rozwiązania. Pod koniec ciąży znacząco spada poziom estrogenów w organizmie, czego konsekwencją jest lżejszy przebieg choroby i całkowity jej zanik w kilka dni po porodzie.
Aby właściwie zdiagnozować WWC, lekarz musi najpierw wykluczyć inne przyczyny, mogące świadczyć o żółtaczce, wirusowym zapaleniu wątroby czy niekorzystnym wpływie przyjmowanych leków. Kiedy cholestaza zostanie już stwierdzona, ciężarna zwykle trafia na oddział patologii ciąży, gdzie zostaje poddana leczeniu farmakologicznemu. Jego rolą jest przede wszystkim złagodzenie objawów. Oprócz leczenia farmakologicznego istotną rolę odgrywa również dieta. W związku z tym, że wątroba chorej osoby jest osłabiona, należy unikać dań, mogących ją dodatkowo obciążyć, a więc zawierających zbyt wiele tłuszczów (smażonych i surowych). Niedozwolone są napoje gazowane, zawierające cukier oraz słodycze. Zaleca się natomiast picie kompotów oraz spożywanie dań gotowanych i pieczonych, owoców i warzyw, czy delikatnych biszkoptów, które z powodzeniem mogą zastąpić słodycze.
Bardzo ważne jest też monitorowanie płodu. Ponieważ wzrasta ryzyko szybszego starzenia się łożyska, płód zostaje poddany badaniom. Zaleca się także liczenie jego ruchów.
Konsekwencje
Pomimo że schorzenie wątroby nie utrudnia funkcjonowania przyszłej mamie i wkrótce po porodzie może ona zapomnieć o przebytej chorobie, cholestaza komplikuje nieco przebieg ciąży. Po pierwsze, może dojść do krwotoku porodowego. Jest to związane z gorszym wchłanianiem witaminy K, odpowiedzialnej za krzepliwość. Po drugie, choroba może doprowadzić do przedwczesnego porodu. Zdarza się to raczej wtedy, gdy objawy są szczególnie nasilone, pojawia się żółtaczka lub wyniki badań ulegają pogorszeniu – wówczas, kiedy nie ma większego zagrożenia dla dziecka, podejmuje się decyzję o wywołaniu porodu.
W przypadku cholestazy pojawiającej się w okolicach 25. tygodnia ciąży i mającej wyjątkowo ciężki przebieg, lekarze podejmują odpowiednie kroki, pozwalające dziecku szybciej rozwinąć odpowiednie do życia organy (np. płuca). WWC może być również wskazaniem do cesarskiego cięcia. Często jednak wcześnie rozpoznana i odpowiednio leczona choroba kończy się naturalnym porodem. Odsetek powikłań rośnie proporcjonalnie do zaawansowania ciąży. Zwykle przy wystąpieniu cholestazy ciąża rozwiązywana jest ok. 38. tygodnia lub – przy cięższym przebiegu – ok. 36. tygodnia.
Cholestaza wewnątrzwątrobowa jest też przeciwwskazaniem do stosowania antykoncepcji hormonalnej. Niekorzystną zaś wiadomością dla chorujących na cholestazę mam jest fakt, że schorzenie lubi powracać przy kolejnych ciążach. Szacuje się, że problem ten dotyczy aż 40% kobiet, rodzących po raz drugi.
Nie masz konta? Zaloguj się, aby dzielić się z innymi swoją wiedzą.