NPR od podszewki

Zespół objawów jajeczkowania

Do klasycznych objawów płodności zalicza się: temperaturę ciała, występujący lub nie śluz szyjkowy oraz zmiany w szyjce macicy.

Podstawą obserwacji temperatury jest pomiar przez cały okres cyklu. Hormony płciowe różnicują temperaturę w zależności od fazy płodności kobiety. Aby pomiar był wiarygodny należy zachować pewne warunki. Przede wszystkim temperatura powinna być mierzona codziennie rano o tej samej porze przed wstaniem z łóżka[9].

Zachowanie stałej pory jest ważne ze względu na to, iż po wstaniu temperatura organizmu wzrasta co godzinę o 0,1°C. Poranny pomiar pomaga w odczytaniu niezakłóconej temperatury[10]. Za wzrost temperatury ciała kobiety odpowiada hormon zwany progesteronem. Poziom tego hormonu wzrasta po wystąpieniu owulacji, czyli jajeczkowania.

Wzrost temperatury potocznie zwany „skokiem” odczytuje się po wcześniejszym zmierzeniu temperatury w pochwie lub odbycie. Nie zaleca się mierzenia w ustach, gdyż może to powodować zakłócenia w odczytywanym pomiarze. Warto stosować odpowiednio przystosowane do tego termometry posiadające dokładniejszą podziałkę lub termometry elektroniczne[11].

Pomiar powinien być wykonywany przez około pięć minut. Następnie należy go nanieść na kartę obserwacji[12] oddzielną dla każdego cyklu. Pomiar może zostać zakłócony przez czynniki zewnętrzne, które należy również w karcie odnotować dla zachowania wiarygodności pomiaru. Mogą to być między innymi: przeziębienie, bóle głowy, stres, czy też spożyty dzień wcześniej alkohol. Pomiary zaznacza się punktowo łącząc je następnie linią ciągłą co daje efekt wykresu i pozwala na dokładne przeanalizowanie zmian w temperaturze[13].

Kolejnym objawem płodności jest śluz szyjkowy. W przedsionku pochwy kobieta może zaobserwować zachodzące w nim zmiany. Podobnie jak temperatura, spowodowane są one zmieniającymi się w czasie cyklu owulacyjnymi natężeniami hormonów w ciele kobiety. Po comiesięcznym krwawieniu kobieta może zauważyć suchość, czyli brak jakiegokolwiek rodzaju śluzu, który świadczy o fazie „niepłodności przedowulacyjnej”. Wraz z rozwojem faz konsystencja i kolor śluzu będzie ulegał zmianom[14].

Narządy rodne kobiety produkują śluz średnio na około sześć dni przed wystąpieniem owulacji. Wstępny obraz to śluz lepki, niekoniecznie przejrzysty. Z czasem nabiera on przejrzystości na wzór białka jajka kurzego. Przejrzystości tej towarzyszy również zanik lepkości, a w jej miejsce pojawia się śliski śluz. Objawy te są bardzo ważne, gdyż konsystencja śluzu decyduje o możliwości przeżywalności plemników. Środowiskiem najlepszym dla plemników jest właśnie śluz przejrzysty i śliski, który uzdalnia je do połączenia się z komórką jajową[15].

Obserwacje śluzu można prowadzić podczas każdorazowego korzystania z toalety, a także w czasie kąpieli. Ważne jest, aby obserwować śluz kilka razy dziennie. Ułatwieniem jest używania do obserwacji papieru toaletowego lub obserwacja śladów pozostających na bieliźnie[16]. Nie można określić stałej ilości śluzu pojawiającej się przy ujściu pochwy. Jest ona zmienna. Wiadomym jest jednak, że ilość wydzieliny zwiększa się proporcjonalnie do zbliżania się okresu jajeczkowania.

Mianem śluzu bardziej płodnego określa się ten, który podczas obserwacji jest rozciągliwy nawet na kilka centymetrów. Wydzielina, która rozrywa się przy próbie obserwowania jest śluzem mniej płodnym, czyli przy jego wystąpieniu zachodzi mniejsze prawdopodobieństwo zajścia w ciążę[17].

Na podstawie objawów śluzu można określić fazę większej lub mniejszej płodności kobiety. Zapłodnienie jest najbardziej realne podczas występowania śluzu rozciągliwego i przejrzystego. Tworzy się wtedy w pochwie środowisko sprzyjające życiu i poruszaniu się plemników[18].

O fazach płodności kobiety świadczą również zmiany w położeniu szyjki macicy. Aby ją prawidłowo zaobserwować należy określić stopień jej otwartości, konsystencję oraz pozycję w której się znajduje. Badanie to mogą przeprowadzać kobiety, które już współżyły. Jeżeli szyjka jest sucha, towarzyszy jej przy tym twardość i zamknięcie. Oznacza to, iż znajduje się jeszcze w fazie przed jajeczkowaniem. Objawy te charakteryzują fazę niepłodności przed i poowulacyjnej[19]. Kiedy zbliża się owulacja szyjka staje się coraz bardziej miękka. Jej otwór jest rozchylony. Pojawia się również wyczuwalny śluz o którym wspomniano wcześniej. Są to objawy płodności
i zbliżającej się owulacji.

Badanie szyjki macicy kobieta może prowadzić poprzez dotyk - wprowadzenie do pochwy swojego palca. Najwygodniej będzie jeśli będzie to palec środkowy lub wskazujący, ze względu na ich długość. Dzięki temu, że są dłuższe od pozostałych umożliwią kobiecie dotknięcie nawet wysoko uniesionej szyjki macicy. Obserwacje, podobnie jak w przypadku śluzu, należy prowadzić kilka razy w ciągu dnia, aby jak najlepiej wyczuć położenie szyjki. Wynik wprowadzamy na kartę na koniec dnia[20]. Podczas badania należy zachować szczególną higienę poprzez dokładne umycie rąk, aby zapobiec infekcjom bakteryjnym. Prawidłowa ocena położenia i konsystencji szyjki wymaga nieraz kilkumiesięcznego doświadczenia, więc nie należy się na początku zniechęcać[21].

U niektórych kobiet można zaobserwować dodatkowy objaw, jakim jest ból owulacyjny. Pojawia się ona w dolnej części brzucha kobiety, świadcząc tym samym o bolących narządach rodnych, bardzo często jajników[22]. Przechodzące przez krew hormony w okolicach czasu owulacji dają znać o sobie poprzez pojawiający się ból. Opisać można ten ból porównując do kłucia w okolicach jajnika. Aczkolwiek nie każda kobieta może odczuwać go w ten sposób. Zależy to od jej indywidualnych uwarunkowań. W miejsce takiego bólu może też wystąpić świąd żylaków, nabrzmienie piersi, czy szmer w uszach[23].