Mobbing w pracy

Mobbing to cały system psychospołecznych relacji w miejscu pracy, charakteryzujący się wrogim nastawieniem i nękaniem pracowników przez współpracowników lub przełożonych.

Zjawisko to jest skutkiem konfliktu, który z upływem czasu oraz z powodu braku przeciwdziałania nasila się i przybiera postać działania długotrwałego i systematycznie wymierzanego przeciwko jednej osobie. Według Leymanna, mobbing to terror psychologiczny.

Mobbing w miejscach pracy polega na wrogim i nieetycznym, systematycznie powtarzającym się zachowaniu, skierowanym wobec jednej lub kilku osób, na skutek, którego ofiary staja się bezradne i tracą możliwość obrony. Trwa to tak długo, jak długo trwają działania mobbingowe. Są to celowe, systematyczne, powtarzające się przez dłuższy czas, zachowania, naruszające godność osobistą pracownika.

Mobbing zazwyczaj skutkuje: poniżeniem, ośmieszeniem, zaniżeniem samooceny, wyeliminowaniem albo odizolowaniem pracownika od współpracowników.

 Do cech charakterystycznych takich działań jest systematyczność (przynajmniej raz w tygodniu) oraz długotrwałość (przynajmniej pół roku). Rezultatem procesu nękania pracownika są psychosomatyczne i społeczne urazy występujące u ofiary.

W Polsce na mobbing często narażeni są pracownicy ambitni, poświeceni pracy. Traktowani są często jako zagrożenie. Badania dowodzą również że mobbing często dotyka osoby sumiennie wykonujące swoje obowiązki, dla których praca jest niezmiernie ważna. Zaangażowanie się uczuciowe w pracę może stanowić doskonałe podłoże dla mobbingu. Z jednej bowiem strony, pracownik w sposób niezwykle bolesny będzie odczuwał wszelkie wymierzone przeciwko niemu działania, a z drugiej - przełożeni mogą obawiać się pracowników w sposób ponadprzeciętny angażujących się w pracę.

Przebieg mobbingu:
Można wyróżnić cztery etapy przebiegu mobbingu.

1. konflikt w pracy,
2. nękanie pracownika,
3. eskalacja zachowań mobbingowych – naruszenie godności,
4. skrajne działania mobbingowe.

Pierwszą fazę jak widać stanowi konflikt w pracy. Pracownik najczęściej pozostaje w przekonaniu że konflikt rozwiąże. W tej fazie pracownik otrzymuje trudne do wykonania zadania a jego praca często spotyka się z nieuzasadnioną krytyką.

Drugą fazę mobbingu można określić również jako izolację i odmowę komunikacji. Do zachowań występujących w tej fazie można zaliczyć przerywanie pracownikowi wypowiedzi, nierozmawianie z pracownikiem, komunikowanie się jedynie na piśmie, odmowa wszelkiego kontaktu nawet wzrokowego, umieszczenie pracownika w odległości od innych osób, ignorowanie jegoobecności - zwracanie się wyłącznie do innych, odmowne odpowiedzi przełożonego na każdą prośbę o rozmowę.

W trzeciej fazie występują nasilone zachowania o charakterze mobbingu które mają na celu sprowokowanie pracownika do działań, które mogą skończyć się jego dyscyplinarnym ukaraniem. W tej fazie mobbingu wyróżnia się następujące wrogie zachowania: określanie pracownika wzgardliwymi epitetami, stosowanie pogardliwych gestów, dyskredytowanie w oczach kolegów, przełożonych, czy podwładnych, rozpowszechnianie plotek na temat pracownika, przypisywanie problemów psychologicznych, naśmiewanie się z kalectwa czy też wyglądu, krytykowanie życia prywatnego, naśmiewanie się z pochodzenia czy też narodowości, atakowanie wierzeń religijnych czy też przekonań politycznych, przydzielanie upokarzających zajęć, lżenie w słowach obscenicznych lub poniżających.

W czwartej fazie pracownik poddawany jest skrajnym działaniom mobbingowym takim jak drastyczne obniżenie wynagrodzenia czy przeniesienie na gorsze stanowisko pracy. Ofiara mobbingu nie jest już w zasadzie w stanie wykonywać poprawnie swych obowiązków pracowniczych. Pogłębiające się zaburzenia psychosomatyczne sprawiają, że zaczyna szukać pomocy u psychologa czy też psychiatry. W efekcie sama rezygnuje z pracy lub też otrzymuje wypowiedzenie pracy, którego uzasadnieniem są często nieracjonalne zachowania.