Jak zmotywować się do działania? Motywacja wewnętrzna

Motywacja wewnętrzna – jak ją wykorzystać?

Motywacja do działania – jak ją osiągnąć?

Jak zmotywować się do działania?

Ludzka motywacja jest obiektem wielu doświadczeń naukowych – istnieją liczne badania w tym zakresie. Mimo że nasza wiedza na ten temat się zwiększa, często mamy problem z motywacją. Odkładanie na później, rezygnowanie ze swoich zamierzeń i regularnych aktywności mogących przynosić nam długoterminowe korzyści to znany problem, z którym trudno sobie niekiedy poradzić. Korzystając z wyników badań naukowych, postaramy się zrozumieć, jak działa motywacja i jak możemy osiągać nasze cele dzięki niej.

Zacznijmy od tego, że motywację można podzielić na zewnętrzną i wewnętrzną. Różnice pomiędzy tymi obiema typami są znaczące i warto je znać.

Motywacja zewnętrzna

Motywacja zewnętrzna opiera się na karach i nagrodach (metoda kija i marchewki). Jest to forma motywacji, która może działać w perspektywie krótkoterminowej, ale nie zapewni nam długofalowych rezultatów.

Badania pokazały, że osoby, które są motywowane karą lub nagrodą, mogą stosunkowo skutecznie realizować swoje cele, ale po ich osiągnięciu z nagła tracą motywację. Ludzka psychika ma to do siebie, że jeśli musimy przekonywać się do zrobienia czegoś, oznacza to, że jest to coś wymuszonego, trudnego bądź przez nas niechcianego. Już samo to rodzi zniechęcenie do osiąganego celu. Niechętnie bowiem podchodzimy do zadań, które polegają na zewnętrznych motywatorach.

Kara (np. w postaci reprymendy szefa) jest motywująca do czasu, aż nasz przełożony w niemiły sposób wytknie nam brak zaangażowania w pracę. Podobnie jest z nagrodą w postaci zadowolenia ze swojej szczupłej sylwetki na ważnym wydarzeniu, takim jak ślub. Dla przykładu fakt, że Annie udało się wcisnąć w piękną sukienkę, jest dla niej dużą nagrodą, ale zaraz po imprezie nie ma już ona o co walczyć. Anna ogranicza więc swój dotychczasowy plan ćwiczeń i przestaje stosować się do diety.

Według badań kary i nagrody mogą negatywnie wpływać na nasze wyniki i kreatywność. Zewnętrzna motywacja może również uzależniać i sprzyjać krótkowzrocznemu myśleniu, gasząc tym samym motywację wewnętrzną.

Motywacja wewnętrzna

Motywacja wewnętrzna nie zapewnia na początku takich wyników, jak zewnętrzna, jednak dzięki niej na dłuższą metę osiągamy znacząco lepsze rezultaty. Osoby, które umieją w sposób długoterminowy motywować się do określonych działań, najczęściej motywują się wewnętrznie. Co to w praktyce oznacza? Motywacja wewnętrzna opiera się na trzech czynnikach: autonomii, dążeniu do mistrzostwa i celu.

Autonomia to pragnienie, aby mieć kontrolę nad swoimi działaniami, decydować o tym, co się robi i w jaki sposób. Jeżeli chcemy zmotywować się do ćwiczeń, to warto zacząć od porad specjalistów w tym zakresie, natomiast później dostosować swój program treningowy do własnych potrzeb. Dzięki temu zyskujemy poczucie niezależności, które jest bardzo cenne w kontekście motywowania się. Wolność w działaniu daje nam poczucie sprawstwa, które zwiększa nasze chęci do osiągania kolejnych celów.

Kolejny czynnik wewnętrznej motywacji – dążenie do mistrzostwa – to chęć stawania się coraz lepszym w czymś, co ma znaczenie. To dążenie do rozwoju kompetencji i/lub umiejętności. Najlepiej sprawdza się, gdy możemy w jakiś sposób mierzyć swoje osiągnięcia.

Biegacz przykładowo może liczyć kolejne przebiegnięte kilometry i czas, w którym pokonuje standardową trasę. Natomiast osoba, która chce zredukować masę ciała, ma możliwość ważenia się i mierzenia, np. obwodu swojego pasa. Motywacyjna funkcja dążenia do mistrzostwa jest nieocenioną pomocą w osiąganiu licznych celów, nie tylko tych związanych ze zmianą stylu życia.

Cel to trzeci element motywacji wewnętrznej – polega na tym, aby robić to, co robimy w służbie czegoś większego niż my sami. Może też stanowić jasną wizję tego, co chcemy osiągnąć, nie zważając na zewnętrzne nagrody.

Celem w przypadku motywacji wewnętrznej może być, np. dążenie do poprawy własnego zdrowia poprzez zmianę stylu życia, aby mieć więcej energii dla swoich dzieci lub wnuków. Wizja przebiegniętego maratonu również może stanowić cel, jednak należy tutaj uważać, aby nie zamienił on się wówczas w motywację zewnętrzną. Warto skupić się wówczas na dobrych rzeczach, które robimy dla siebie, wyznaczając sobie tego rodzaju cel.