Jak i dlaczego musimy dbać o zęby mleczne dzieci?

Zęby mleczne umożliwiają prawidłowe odżywianie dziecka, zapewniają estetyczny wygląd jego twarzy i dobre samopoczucie, wpływają na prawidłowy rozwój mowy, a przede wszystkim utrzymują przestrzeń dla zębów stałych, które będą wyrzynać się na ich miejscu. Niestety ich wartość jest często niedoceniana, a ewentualne dolegliwości z ich strony bagatelizowane. Takie zaniedbanie może przełożyć się na zmiany chorobowe w zębach, a co za tym idzie nieprzyjemne leczenie i wytwarzanie w psychice dziecka strachu przed stomatologiem. Tymczasem – wbrew kolejnemu szkodliwemu przekonaniu – próchnicy da się uniknąć i skutecznie z nią walczyć. W ten sposób oszczędzimy dziecku wielu przykrości, a nawet poważnych problemów zdrowotnych.    

Jak myć?

O zęby dziecka dbamy już z chwilą wyrżnięcia. Kiedy pojawi się pierwszy ząb myjemy go podobnie jak dziąsła niemowlaka – zwilżonym wodą lub naparem z rumianku gazikiem nawiniętym na palec. Najważniejsze jest przy tym czyszczenie ich przed snem nocnym. Po wyrznięciu kolejnych zębów do oczyszczania możemy używać małych szczoteczek. Naukę mycia najlepiej rozpocząć, gdy dziecko jest w stanie stabilnie chwycić szczoteczkę. Można robić to poprzez zabawę, np. szczotkując w rytm ulubionej piosenki. Ze względu na ograniczone zdolności manualne asysta rodzica przy myciu zębów powinna trwać do momentu osiągnięcia przez dziecko wieku szkolnego. Przy szczotkowaniu należy zwracać uwagę na czyszczenie trudno dostępnych miejsc i w razie potrzeby poprawić oczyszczanie w tych właśnie obszarach. Pamiętajmy, że po umyciu zębów pastę  trzeba wypluć, ograniczając płukanie jamy ustnej wodą. Szczotkowanie powinno odbywać się przynajmniej dwukrotnie w ciągu dnia i po każdym spożyciu słodyczy.

Jaką szczoteczkę wybrać?

Do czyszczenia pierwszych „mleczaków” używa się  mini-szczoteczek lub specjalnych szczoteczek w formie gryzaka. Rozpoczynając naukę mycia zębów można wykorzystać szczoteczkę z długą rękojeścią, na której możliwe jest jednoczesne umieszczenie dłoni dziecka i rodzica. Pamiętajmy, że szczoteczka dla małego dziecka powinna mieć miękkie włosie, zaokrągloną główkę i najlepiej szeroką rękojeść. Wymieniamy ją co najmniej raz na 3 miesiące, gdy jej włosie jest widocznie uszkodzone, ale także po przejściu przez dziecko chorób takich jak grypa czy zapalenie gardła. Każde dziecko musi używać własnej szczoteczki do zębów.

Która pasta jest najlepsza dla dziecka?

Skuteczne zapobieganie próchnicy u dzieci wymaga codziennego stosowania past z fluorem. Przeciwdziałanie tej chorobie z użyciem fluorków potwierdzone zostało w ponad 100 badaniach naukowych i rekomendowane jest przez największe autorytety w tym m.in. Światową Organizację Zdrowia (WHO) oraz Światową Federację Dentystyczną (FDI). Ilość i rodzaj pasty należy dostosowywać do wieku dziecka. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej dawki te wynoszą:

• dla dzieci poniżej 2 roku życia – śladowa ilość pasty o stężeniu 1000 ppm potrzebna do posmarowania wyłącznie końcówek włókien szczoteczki, przy czym szczotkowanie musi przebiegać  pod kontrolą rodziców!
• dla dzieci w wieku 2-5 lat – ilość pasty o stężeniu 1000 ppm odpowiadająca małemu  ziarnku grochu, a rodzice nadzorują szczotkowanie
• dla dzieci powyżej 6 roku życia – 1-2 cm pasty o stężeniu 1450 ppm.

Jednocześnie eksperci podkreślają konieczność indywidualnego doboru profilaktyki fluorkowej, która oprócz wieku dziecka powinna uwzględniać: ekspozycję na związki fluoru pochodzące z różnych źródeł, stopień zaangażowania i możliwości rodziców dziecka, potrzeby zapobiegawcze wynikające z danych dotyczących występowania próchnicy oraz sztucznego fluorkowania wody wodociągowej lub naturalnej koncentracji fluoru w wodzie. Doboru tego dokonuje stomatolog i przekazuje indywidualne zalecenia rodzicom.

Wybierając pastę  pamiętajmy, że dla dzieci lepsza będzie ta o łagodnym smaku. Zminimalizuje ona ryzyko połykania pasty, co zdarza się przy produktach „smakowych”.

Szczotka, pasta, kubek …i co jeszcze?

Poza szczoteczką i pastą warto wprowadzić do codziennych czynności również inne pomoce higienizacyjne. W odkryciu niedoczyszczonych miejsc mogą pomóc płyny i tabletki wybarwiające osad nazębny. Z kolei do oczyszczania powierzchni bocznych powinna służyć nitka dentystyczna. Na początku to rodzice powinni nitkować przestrzenie pomiędzy zębami dziecka. Dopiero gdy skończy ono 8-10 lat może zacząć robić to samodzielne. Zamiast nici można również  używać specjalnych szczoteczek międzyzębowych, które są łatwiejsze w użyciu i przydają się dzieciom mającym nieco większe odstępy pomiędzy zębami.

Oczywiście codzienne zabiegi higienizacyjne to podstawa w zapobieganiu próchnicy, ale nie mniej ważne są regularne wizyty u dentysty oraz odpowiednia, uboga w cukry dieta. Wyrabianie dobrych nawyków od najmłodszych lat i dbanie o jamę ustną od narodzin dziecka będą skutkowały w przyszłości zdrowymi i mocnymi zębami stałymi.

„Dzieciństwo bez próchnicy” to największy ogólnopolski program profilaktyczno-edukacyjny skierowany do dzieci w wieku od 0 do 5 lat, ich rodziców, nauczycieli, pielęgniarek, położnych, lekarzy pediatrów. Za jego realizację odpowiada lider projektu - Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu wspólnie z ośmioma innymi uczelniami medycznymi w Polsce. Finansowanie zapewnia Szwajcaria w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej, przy współfinansowaniu Ministerstwa Zdrowia. Projekt realizowany jest latach 2012-2016.

W ramach projektu prowadzone są zajęcia edukacyjne dla dzieci w przedszkolach, a także dla ich rodziców, nauczycieli oraz dla pielęgniarek, położnych i pediatrów. We wprowadzaniu najmłodszych w świat zdrowych zębów pomaga maskotka projektu – Królik Pampiś. Projekt zakłada dotarcie do szerokiego grona odbiorców podkreślając konieczność kompleksowego dbania o zęby i wyrabiania dobrych nawyków od jak najwcześniejszych lat. Od października 2016 roku działania edukacyjne zostaną wsparte kampanią reklamową promującą higienę jamy ustnej.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ:

Zanim wyrośnie pierwszy ząb >>

Działania chroniące dziecko przed próchnicą i innymi chorobami jamy ustnej często rozpoczynasz dopiero po pojawieniu się pierwszego zęba mlecznego. Tymczasem rozwój uzębienia zaczyna się znacznie wcześniej. Kiedy i jak powinnaś dbać o zęby dziecka?