Czym jest jaskra pierwotna?

Jaskra jest chorobą prowadzącą do trwałego i nieodwracalnego uszkodzenia nerwu wzrokowego. Jej przebieg wiąże się z pogorszeniem, a nawet całkowitą utratą wzroku. Jaskra jest jedną z najczęściej występujących chorób oczu na świecie – szacuje się, iż współcześnie z jej powodu cierpi nawet 70 milionów osób. Jaskra jest drugą, po zaćmie, współczesną przyczyną ślepoty. Obecnie w Polsce na jaskrę choruje około 400 tysięcy osób, lecz dane mogą być niepełne – jaskra przez długi czas rozwija się niezauważona przez chorego, dlatego w rzeczywistości liczba chorych w naszym kraju może przewyższać szacunkowe dane. Uważa się, że nawet połowa przypadków jaskry nie zostaje prawidłowo zdiagnozowana.

Jaskra jest chorobą o nie do końca znanych przyczynach. Wiadomo, że głównym czynnikiem ryzyka rozwoju jaskry jest wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe, jednak etiologia jaskry jest o wiele bardziej skomplikowana. Do czynników ryzyka zaliczamy wiek (obserwuje się wzrost zachorowań po 40. roku życia), jaskrę w rodzinie czy choroby kardiologiczne, w szczególności zaś nadciśnienie tętnicze. Ponadto szczególnie narażeni są pacjenci z wadami wzroku, a także osoby cierpiące z powodu przewlekłych bóli głowy oraz migren.

Jaskra pierwotna a jaskra wtórna

Jaskrę możemy podzielić na pierwotną i wtórną. W pierwszym przypadku rozwój jaskry nie jest związany z inną chorobą oczu. Do uszkodzenia nerwu wzrokowego dochodzi w wyniku zaburzeń odpływu cieczy wodnistej lub złego zaopatrzenia w tlen. Jaskra wtórna jest natomiast efektem istniejących już schorzeń gałki ocznej, będących następstwem między innymi stanów zapalnych czy urazów. Zdecydowanie częściej mamy do czynienia z jaskrą pierwotną. Jaskra pierwotna otwartego kąta i jaskra pierwotna zamkniętego kąta należą do najpowszechniejszych postaci jaskry.

Jaskra pierwotna otwartego kąta jest najczęściej występującym rodzajem jaskry. W przebiegu choroby ciśnienie wewnątrz gałki ocznej narasta powoli, często latami, nie dając żadnych objawów. To nie tylko najpowszechniejszy, ale i najgroźniejszy rodzaj tego schorzenia – chory nawet nie wie, że w jego organizmie choroba sieje spustoszenie, nieodwracalnie niszcząc nerw wzrokowy. Charakterystyczna dla jaskry pierwotnej otwartego kąta jest prawidłowa ostrość wzroku, a obwodowe zawężenie pola widzenia pacjent obserwuje u siebie dopiero wówczas, gdy dojdzie do ubytku co najmniej połowy włókien nerwowych siatkówki.

Jaskra pierwotna zamkniętego kąta stanowi około 20% pośród wszystkich przypadków zachorowań na jaskrę. W przeciwieństwie do jaskry pierwotnej otwartego kąta, ten rodzaj jaskry nie przebiega w sposób bezobjawowy – pacjenci borykają się z przewlekłymi i dokuczliwymi bólami oczu i głowy. Ponadto obserwuje się u nich okresowe zamglenia widzenia, a nawet pojawianie się tęczowej poświaty wokół źródeł światła. Czynnikiem warunkujących rozwój jaskry pierwotnej zamkniętego kąta jest budowa anatomiczna oka, która stwarza warunki do zamknięcia dostępu cieczy wodnistej do kąta przesączenia, gdzie znajduje się początek jej drogi odpływu.

Jaskry, niestety, nie można wyleczyć, można jedynie powstrzymać jej rozwój. Najważniejsze w leczeniu jaskry jest to, by jak najwcześniej postawić właściwą diagnozę, gdyż uszkodzenia, jakie choroba wywołuje w nerwie wzrokowym, są nieodwracalne. Powstałe do momentu rozpoczęcia leczenia zmiany w polu widzenia nie cofną się już nigdy. Jaskrę można leczyć poprzez podanie choremu kropli obniżających poziom ciśnienia wewnątrzgałkowego. W przypadkach, kiedy leczenie farmakologiczne nie przynosi oczekiwanych rezultatów, przeprowadza się zabiegi operacyjne. Współcześnie zabiegi wykonuje się laserowo i chirurgicznie.

 Materiał przygotowany we współpracy z Tourmedica.pl