Co widzi noworodek? Jak dbać o rozwój wzroku niemowlaka?

Jak widzi noworodek?

Jak wskazują specjaliści, noworodki widzą już od pierwszych chwil - jak tylko otworzą oczy. Początkowo obraz widziany przez noworodki jest nieostry, a podstawowym zmysłem do poznawania otaczającego świata jest zmysł dotyku, węch, a także odczuwanie ciepła czy zimna.

Warto także podkreślić, że w przypadku dopiero co narodzonych dzieci, ich oczy są bardzo wrażliwe na światło. Z tego względu w jasnych pomieszczeniach czy w słoneczne dni, ich źrenice są znacznie zwężone, aby chronić oko przed nadmiarem światła.

Stymulacja wzroku dziecka - dlaczego jest tak ważna?

Narząd wzroku to podstawowy zmysł człowieka. Jego właściwe funkcjonowanie umożliwia dziecku prawidłowy rozwój i poznawanie otaczającego je świata. Wbrew pozorom sprawnie funkcjonujący narząd wzroku jest ważny nie tylko u starszych dzieci - w przedszkolu lub szkole, ale już w pierwszych tygodniach życia dziecka, ponieważ umożliwia prawidłowy rozwój emocjonalny i motoryczny.

Odpowiednia stymulacja wzroku nie tylko wpływa na tempo dojrzewania narządu wzrokowego, ale także na rozwój umiejętności wzrokowych. Warto podkreślić, że umysł noworodków jest niezwykle plastyczny. Zatem, jeśli występują zaburzenia widzenia, w niektórych przypadkach mogą być korygowane poprzez odpowiednie ćwiczenia.

Jak rozwija się wzrok dziecka w pierwszym roku życia?

Rozwój wzroku u niemowląt to proces wieloetapowy. Początkowo, dzieci widzą tylko nieostre kształty, rozróżniają ciemne i jasne barwy. W miarę rozwoju narządu wzroku, dziecko zdobywa coraz więcej umiejętności, po to, by już w wieku 11-12 miesięcy widzieć coraz bardziej jak osoba dorosła.

0 - 1 miesięcy

Noworodek zauważa źródło światła, kieruje wzrok w tym kierunku.

1 - 2 miesiące

Dziecko zaczyna zauważać przedmioty zlokalizowane przed nim, zaczyna wodzić za nimi oczami. Wyjątkową umiejętnością jaką dziecko zdobywa około 8 tygodnia życia jest rozpoznawanie twarzy bliskich osób, nawiązywanie kontaktu wzrokowego i łączenie tego z reakcjami takimi jak uśmiech czy wyciąganie rączek.

3 - 6 miesięcy

W tym wieku dziecko potrafi już sprawnie kierować wzrok na preferowane obiekty. Początkowo największe zainteresowanie budzą proste, biało - czarne figury i twarze bliskich. Dzieci również chętnie oglądają swoje rączki czy chwytają za wiszące przedmioty. Dzięki temu zaczynają sobie uświadamiać pojęcie rozmieszczenia w przestrzeni.

6 - 10 miesięcy

Dzieci zyskują zdolność do rozpoznawania bliskich od obcych. Z tego względu w sytuacji nieobecności rodziców mogą stawać się nerwowe lub nawet płakać. W tym wieku wzrasta także zainteresowanie kolorowymi lub poruszającymi się zabawkami. Dzieci są zdolne widzieć tak małe przedmioty jak okruszki.

10 - 12 miesięcy

To okres, w którym wzrok dziecka już w znaczącym stopniu jest ukształtowany. Roczne dziecko potrafi doskonale rozpoznać twarze bliskich i jest nieufne wobec obcych. Co więcej, dzieci są w stanie odczytać emocje takie jak radość czy smutek z mimiki twarzy najbliższych.

W początkowym okresie, do ok. 4 miesiąca życia dziecka, należy mieć na uwadze, że przejściowo mogą pojawić się zaburzenia widzenia jak np. zezowanie. Nie zawsze jest to powód do paniki, gdyż czasami może wynikać to z fizjologicznych procesów rozwoju narządu wzroku. Jeżeli zezowanie utrzymuje się dłużej, należy ten fakt skonsultować ze specjalistą okulistą lub optometrystą. Aby dowiedzieć się więcej o tym, na co należy zwrócić uwagę, zajrzyj tutaj: https://mamwzrokok.pl/kiedy-dziecko-zaczyna-widziec/.

Sposoby na stymulację wzroku niemowlaka 

Chcąc zadbać o prawidłowy rozwój niemowląt, należy pamiętać, że każde dziecko jest inne. W związku z tym także różna może być gotowość do kolejnych kroków rozwojowych. Warto się kierować przedziałami czasowymi, w których dana umiejętność powinna być pozyskana w czasie 1-2 miesięcy, aniżeli w konkretnym tygodniu.

Do podstawowych narzędzi wpływających pozytywnie na stymulację wzroku niemowląt należą odpowiednie zabawki. Początkowo, czyli do około 6 miesiąca życia, największe zainteresowanie u dzieci budzą obiekty biało - czarne o regularnych, geometrycznych kształtach. W drugiej połowie pierwszego roku umiejętności wzrokowe dzieci są coraz większe. Z tego względu także coraz większe zainteresowanie budzą zabawki kolorowe, poruszające się, wydające dźwięki i o nieregularnych kształtach. W tym wieku dzieci zyskują także umiejętność chwytania, dotykania i samodzielnego bawienia się tymi zabawkami, stąd im więcej bodźców będą dostarczać, tym lepiej.

Pod koniec drugiego półrocza w obszarze zainteresowań pojawiają się także kolorowe książeczki. Warto wtedy wybierać takie, które mają różne barwy i efekty dźwiękowe. Pozwoli to na rozwój nie tylko umiejętności wzrokowych, ale ogólny rozwój intelektualny dziecka.

Dla odpowiedniej stymulacji rozwoju wzroku równie ważne jest odpowiednie reagowanie na zachowania dziecka. Jeśli nasza pociecha demonstruje zainteresowanie naszą mimiką lub wybranym obiektem, warto poświęcić mu nieco więcej czasu. Jeśli przedmiot, jakim interesuje się dziecko jest dla niego np. za ciężki, może być trzymany przez rodzica. Jeśli natomiast niemowlę będzie ignorowane, może zniechęcić się do tych zachowań. 

Podsumowując, stymulowanie narządu wzroku już w pierwszych tygodniach życia pozwala na zachowanie odpowiedniego tempa zdobywania nowych umiejętności. Warto także podkreślić, że umysł dziecka jest bardzo plastyczny, szybko uczy się i adaptuje do nowego środowiska. Podawanie odpowiednich zabawek i spędzanie czasu z bliskimi pozwala sprawnie pozyskać umiejętności wzrokowe, a także umożliwia prawidłowy rozwój motoryczny, emocjonalny i nawiązywanie relacji z otoczeniem.

Bibliografia:

• Krawczyński. Wzrok niemowlęcia. Poradnik dla rodziców. Pierwsze 2 lata życia dziecka. Medycyna Praktyczna 2016.
• Buczkowska. Kiedy dziecko zaczyna widzieć? Mamwzrok.pl, dostęp online 17.02.2022.
• Cytowska i wsp. Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2006.