Symbole Bożego Narodzenia

Święta Bożego Narodzenia kojarzymy z prezentami, gorączką zakupów, przyrządzaniem potraw, ogólnym poruszeniem i zamieszaniem. Zapominamy, że to tylko przygotowania do głównego wydarzenia jakim jest świętowanie narodzin Jezusa Chrystusa, który przynosi nam nadzieję, miłość i spokój.

Symbole Bożego Narodzenia wywodzą się z tradycji chrześcijańskiej oraz ze zwyczajów pogańskich. Mieszanie się tych odmiennych wierzeń w jednej tradycji sprawia, że święta stają się czasem bardzo magicznym. Nadaje im to niepowtarzalny charakter i wprowadza nas w wyjątkową atmosferę.

Do najważniejszych symboli należą:

Opłatek

Po łacinie oblatum znaczy "dar ofiarny". Wypiekany jest z mąki pszenicznej i wody. Opłatek ma swe źródło w tradycji żydowskiej placka paschalnego, zaś zwyczaj łamania się chlebem pochodzi od chrześcijan, którzy w pierwszych wiekach dzielili się chlebem. Dzielenie się opłatkiem na początku wieczerzy wigilijnej wyraża chęć bycia razem, jest symbolem pojednania i przebaczenia, znakiem przyjaźni i miłości. Opłatek, czyli cienki biały płatek chlebowy, jest także symbolem pokarmu, "chleba powszedniego", o który prosimy w modlitwie Ojcze Nasz. Dzielenie się opłatkiem w tym sensie oznacza również chęć podzielenia się z bliskimi owocami swojej codziennej pracy. Podczas łamania się opłatkiem składane są życzenia pomyślności na cały przyszły rok.

Szopka bożonarodzeniowa

Jest to makieta przedstawiająca wnętrze stajni betlejemskiej w noc, podczas której narodził się Jezus Chrystus. Umieszcza się w niej figurki Maryi, Józefa i Dzieciątka Jezus w żłobie oraz zwierząt i pasterzy. Ma ona na celu unaocznienie miejsca i okoliczności narodzin Jezusa. Często wystawiane są również Jasełka, czyli przedstawienie, którego treścią jest historia narodzenia Jezusa w Betlejem, spisek Heroda oraz pokłon trzech króli. Nazwa jasełka pochodzi od staropolskiego słowa jasło oznaczającego żłób.

Świeca bożonarodzeniowa

Jest najbardziej wymownym symbolem przychodzącego do nas Jezusa, a zarazem znakiem świadectwa wiary chrześcijańskiej. Symbolizuje Chrystusa jako Światłość świata.

Pierwsza gwiazdka

W Polsce wieczerzę wigilijną rozpoczyna się wraz z pojawieniem się na niebie pierwszej gwiazdy. Czyni się tak na pamiątkę gwiazdy betlejemskiej, która, według ewangelisty św. Mateusza, prowadziła mędrców do Betlejem, gdzie się narodził Zbawiciel.

Choinka

To przyozdobione drzewko świerku lub jodły, naturalne lub sztuczne, pierwotnie wiązane z przedchrześcijańską tradycją ludową i kultem wiecznie zielonego drzewka, a obecnie będące nieodłączną ozdobą w czasie świąt. Jako „drzewo życia” jest symbolem chrześcijańskim – choinkę ubiera się w dniu, w którym wspominamy naszych pierwszych rodziców: Adama i Ewę. Początkowo ubierano ją ozdobami z papieru i jabłkami (nawiązanie do rajskiego drzewa). Na gałązkach w wieczór wigilijny zapalano świeczki, które tak jak świeca bożonarodzeniowa były symbolem światłości bożej. Współcześnie dekoruje się choinkę bombkami, cukierkami, papierowymi ozdobami (jak dawniej), błyszczącymi włosami anielskimi. Drzewko ubiera wspólnie cała rodzina w dzień wigilijny, rzadko zdarza się, że jest ono ubierane wcześniej.

Święty Mikołaj i prezenty

Prezenty gwiazdkowe, które znajduje się pod choinką przynosi Święty Mikołaj. Postać tą łączy się z życiorysem św. Mikołaja, biskupa włoskiej diecezji Bari, wielkiego jałmużnika żyjącego w IV wieku. Był on bardzo hojny, jego troska o biednych była powszechnie znana, ponieważ cały swój majątek rozdał biednym. Dzięki temu uczynkowi został pierwowzorem postaci rozdającej prezenty dzieciom oraz stał się symbolem i uosobieniem miłości wobec każdego bliźniego. 

Kolędy

Pierwotnie były radosnymi pieśniami noworocznymi, które współcześnie przyjęły powszechnie formę pieśni bożonarodzeniowych. Mają one treść głównie religijną opisującą narodzenie Jezusa. Według tradycji chrześcijańskiej autorem pierwszej kolędy był św. Franciszek z Asyżu i była ona śpiewana w zorganizowanej przez niego szopce. Współcześnie śpiewa się je podczas nabożeństw kościelnych oraz przy wigilijnej kolacji. Ich świecką odmianą są pastorałki.