Szyjka macicy to dolna cześć macicy, o charakterystycznym wąskim kształcie (rurki). Normalnie kanał szyjki macicy jest minimalnie otwarty – na tyle, by możliwe było wypłynięcie krwi menstruacyjnej i dotarcie spermy do macicy. Podczas ciąży kanał szyjki macicy zostaje wypełniony przez czop śluzowy, który szczelnie zamyka macicę i chroni płód. Trwa to aż do końcówki ciąży, kiedy pod koniec trzeciego trymestru szyjka zaczyna się skracać i rozszerzać, przygotowując się do porodu. Dlaczego czasem dochodzi do przedwczesnego skracania się szyjki macicy?
Skracanie szyjki macicy: powody
Skracanie szyjki macicy w ciąży tuż przed porodem jest objawem normalnym. Na podstawie długości szyjki macicy i rozwarcia lekarz stwierdza rozpoczęcie porodu. Wtedy jest to objaw jak najbardziej fizjologiczny i prawidłowy. Jednak nie zawsze skracanie się szyjki macicy w ciąży jest normalne. Jeśli skrócenie następuje na długo przed terminem rozwiązania, czyli w drugim trymestrze lub na początku trzeciego, pojawia się ryzyko poronienia, pęknięcia błon i przedwczesnego porodu. Im szyjka jest krótsza tym rośnie ryzyko niebezpiecznych powikłań. Dlaczego? Skracająca się szyjka macicy w ciąży jest zbyt słaba by utrzymać dziecko w macicy, przeciw działając siłom natury, którymi są ciężar płodu i siła grawitacji.
Przyczyny skracania się szyjki macicy
Wyróżniamy trzy czynniki odpowiedzialne za skracanie się szyjki macicy:
hormonalne – m.in. wysokie stężenie relaksyny,
wrodzone,
duża waga dziecka,
spowodowane urazami – np. uszkodzenie szyjki macicy przy wcześniejszym porodzie lub po operacji ginekologicznej.
Jeśli kobieta już wcześniej traciła ciążę w drugim trymestrze lub dochodziło u niej do przedwczesnych porodów, powinna być zakwalifikowana do grupy ryzyka. W takim przypadku zaleca się częstsze niż normalnie kontrole ginekologiczne.
Skracanie szyjki macicy w ciąży: objawy
Charakterystycznymi objawami skracania się szyjki macicy są:
krwawienie lub plamienie,
obfite upławy,
skurcze,
rozpierający ból w dole brzucha.
Jednak należy pamiętać, że skracaniu szyjki macicy w ciąży nie zawsze towarzyszą wymienione wyżej objawy. Czasem kobieta dowiaduje się o tym w trakcie badania kontrolnego u ginekologa. Niestety poza badaniami ginekologicznymi nie ma skutecznej metody stwierdzenia skracania szyjki macicy.
Postępowanie w razie wczesnego skracania szyjki macicy w ciąży
Nie istnieje jeden skuteczny sposób pozwalający zapobiega skracaniu szyjki macicy w ciazy. Jesli stan nie jest poważny, zwykle kobietom zaleca się wtedy:
unikać dźwigania i wysiłku fizycznego,
odpoczynek i polegiwanie (raczej leżenie niż siedzenie),
unikanie stresu
powstrzymanie się od współżycia.
Przy dużym skróceniu szyjki macicy i ryzyku przedwczesnego porodu lekarze zalecają założenie specjalnego szwu okrężnego oraz oszczędzający tryb życia, jak w przypadku niewielkiego skrócenia szyjki macicy.
