Od kiedy Wielki Post 2025

Kalendarz

Nie ulega wątpliwości, że jedną z głównych funkcji kalendarza, jest porządkowanie ludziom życia. Niemal od zarania dziejów kalendarz towarzyszy człowiekowi. Zmieniały się tylko różne jego rodzaje, ale idea kalendarza pozostawała niezmienna. To dzięki kalendarzowi ludzie mogli wiedzieć: co się ma wydarzyć, gdzie się ma wydarzyć, i przede wszystkim, kiedy się ma wydarzyć? To kalendarz porządkuje nasze życie, wyznaczając niemal automatycznie dzienny, tygodniowy, miesięczny, kwartalny czy też roczny jego rytm.

Oprócz tygodniowego rytmu sześciu dni powszednich i jednego dnia świątecznego nasz kalendarz wprowadził także święta obchodzone jeden raz w roku. Niektóre z tych świąt obchodzone są w stałym terminie (np. Boże Narodzenie, Zaduszki), natomiast daty innych świąt się zmieniają (np. Wielkanoc, Boże Ciało). Wśród świąt których daty nie są stałe, najważniejszym świętem w kalendarzu chrześcijańskim jest Wielkanoc, czyli Święto Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. W roku 2025 święto przypada ono na 20 kwietnia (Niedziela Wielkanocna) i 21 kwietnia (Wielki Poniedziałek, lany poniedziałek, śmigus-dyngus).

Jak wyznaczana jest data Świąt Wielkanocnych?

Dlaczego w 2025 roku Święta Wielkanocne przypadają akurat 20 kwietnia? Od czego to zależy, że czasem te święta już w marcu, a czasem dopiero pod koniec kwietnia?

Jak się okazuje, ustalenie daty Świąt Wielkanocnych wcale nie jest takie proste. W tym celu trzeba się odwołać do przekazów Ewangelii oraz do żydowskiej tradycji. Nie wdając się w szczegóły, w 325 r.n.e., pierwszy sobór powszechny Kościoła katolickiego ustalił, że Wielkanoc będzie świętem ruchomym uzależnionym od ruchomych pełni księżyca. Metoda ustalania daty Świąt Wielkanocnych nosi nazwę Computus i opiera się na cyklach księżycowych. Zgodnie z tradycją chrześcijańską, Wielkanoc obchodzona jest w pierwszą niedzielę po pierwszej pełni Księżyca przypadającej po równonocy wiosennej.

Ach te daty!

W 2025 roku astronomiczna równonoc wiosenna przypadnie 20 marca, a pierwsza pełnia Księżyca po tej dacie będzie miała miejsce 13 kwietnia. W związku z tym Wielkanoc będziemy świętować się w niedzielę 20 kwietnia i w poniedziałek 21 kwietnia. A jak to będzie w następnych latach? W 2026 roku Wielkanoc będzie 5 kwietnia, w 2027 roku już 28 marca, a w 2028 16 kwietnia!

Czy tylko dwa dni Świąt Wielkiej Nocy?

Z datą Świąt Wielkanocnych ściśle związane są daty innych ruchomych świąt oraz  niektórych zwyczajów. Tak więc:

• Tłusty czwartek, czyli ostatni czwartek przed początkiem Wielkiego Postu, znany wszystkim jako czas objadania się pączkami - w tym roku przypada 20 lutego;
• Śledzik, śledziówka, tzw. ostatki karnawałowe, czyli ostatni dzień karnawału – 4 marca;
• Środa popielcowa, Popielec, czyli pierwszy dzień Wielkiego Postu – 5 marca;

Wielki Post

W 2025 roku Wielki Post trwać będzie od Środy Popielcowej 5 marca do Wielkiego Czwartku, 17 kwietnia.

Wielki Post jest dla chrześcijan czasem przygotowań do Świąt Wielkanocnych. W Kościele łacińskim i w Kościołach starokatolickich zaczyna się na 46 dni przed Niedzielą Wielkanocną w tzw. Środę Popielcową. Do Wielkiego Postu nie są wliczane przypadające w jego trakcie niedziele, tak więc sam Wielki Post trwa 40 dni. Za jego symboliczny początek uważa się Środę Popielcową, natomiast Wielki Post kończy się w Wielki Czwartek, przed rozpoczęciem wieczornej Mszy Wieczerzy Pańskiej. W Wielki Piątek i Wielką Sobotę obchodzony jest w Kościele Katolickim tzw. post paschalny. Okres od Wielkiego Czwartku do zmierzchu w niedzielę Wielkanocną określany jest mianem Triduum Paschalnego.

Zgodnie z nazwą, w czasie Wielkiego Postu, obowiązuje ścisły post oraz zakaz urządzania hucznych zabaw. W tym okresie Kościół katolicki zachęca do szczególnego przeżywania czasu oczekiwania na zmartwychwstanie Chrystusa. Zaleca m.in. większą wstrzemięźliwość w jedzeniu i piciu, udział w nabożeństwach wielkopostnych i rekolekcjach parafialnych, częstą modlitwę, przystąpienie do sakramentu pokuty i pojednania, oraz zaangażowanie się w pomoc bliźnim i powstrzymanie się w braniu udziału w zabawach.

Symbole Wielkiego Postu

Z Wielkim Postem wiążą się liczne symbole. Jednym z nich, być może najważniejszym jest liczba 40. Tyle dni trwa czas Wielkiego Postu. Dlaczego? Według Biblii tyle trwał biblijny potop. Przez 40 dni Mojżesz przebywał na górze Synaj i tyle samo trwał pobyt Chrystusa na pustyni. Poza tym 40 lat trwała wędrówka Żydów do Ziemi Obiecanej. Kolejnym symbolem Wielkiego Postu jest posypywanie głów popiołem w Środę Popielcową. To szczególny wyraz pokazania swojej woli do nawrócenia. Obrzęd ten odprawiany jest podczas każdej mszy świętej w Środę Popielcową, która rozpoczyna czas Wielkiego Postu. Według Kościoła katolickiego ważnymi symbolami wielkopostnymi są także trzy dobre uczynki, t.j. modlitwa, post oraz jałmużna.

Ciekawostka!

Dla wielu ludzi współczesny post może się wydawać trudny do zniesienia. Dobrze jest  jednak wiedzieć, że w dawnej Polsce nakazy związane z Wielkim Postem były znacznie bardziej surowe. Nie jedzono potraw mięsnych w poniedziałki, środy i w piątki. Dodatkowo w niektórych rejonach w środy i w piątki nie spożywano także żadnych ciepłych potraw. Istniał także zwyczaj szorowania naczyń kuchennych popiołem po to, by nie zjeść ani grama tłuszczu. Bywało też i tak, że znakiem dobrego i pełnego poszczenia w Wielkim Poście było nieustanne odczuwanie głodu, o co dbały niektóre, szczególnie gorliwe religijnie gospodynie domowe.